Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Mixael Kindsqrabın müsahibəsi
Almaniyalı müstəqil jurnalist Markus Kurts Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Mixael Kindsqrabdan müsahibə alıb. Müsahibəni təqdim edirik.
- Azərbaycan və Almaniya arasında diplomatik əlaqələrin qurulmasının 25-ci ili tamam olur. Siz iki ölkənin münasibətlərinin hazırkı səviyyəsini necə dəyərləndirirsiniz?
- Almaniya-Azərbaycan münasibətləri intensiv inkişaf edir. Almaniya regiondakı heç bir dövlətlə Azərbaycanla olduğu qədər geniş spektrli iqtisadi əlaqələr qurmayıb. Bu özünü, məsələn, onda göstərir ki, Almaniyanın MDB məkanında Rusiyadan sonra ikinci Xarici Ticarət Palatası yalnız Azərbaycanda təsis olunub. 25 illik müddət xalqlar və dövlətlər üçün bir tərəfdən uzun, digər tərəfdən isə çox qısa bir zamandır. Hesab edirəm ki, biz - almanlar və azərbaycanlılar bu qısa zaman ərzində nail olduqlarımızla, əməkdaşlığımızın səviyyəsi ilə fəxr edə bilərik. Bu gün mən tərəfdaşlıgımızın növbəti 25 ilinə böyük ümidlə baxıram.
- Cənab səfir, sizcə, mədəniyyət və iqtisadiyyat sahələrində Azərbaycan-Almaniya əlaqələrinin genişləndirilməsi üçün daha nə kimi potensial var?
- Səfir kimi fəaliyyətə başlayarkən insanların burada alman dilinə və bizim mədəniyyətimizə olan böyük marağı mənim üçün sürpriz oldu. Azərbaycan əhalisi dinamik şəkildə artan gənc bir ölkədir. Məhz burada əlaqələrimizin daha da inkişafı üçün saysız-hesabsız imkanlar mövcuddur. Biz gənclər arasında mübadiləni bunda sonra da təşviq etmək istəyirik. Bu məsələ ilə bağlı mən təkcə DAAD-ın (Alman Akademik Mübadilə Xidməti) uğurlu təqaüd proqramları və kurslarını nəzərdə tutmuram. Mənim üçün xüsusilə sevindirici haldır ki, Höte İnstitutu burada – Bakıda öz mərkəzini açacaq. Həmin mərkəz alman mədəni həyatının geniş spektrini Nizami Gəncəvinin ölkəsinə gətirəcək.
2017-ci ilin əvvəlində hökumət tərəfindən irəli sürülən yol xəritəsində göstərildiyi kimi, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, qeyri-neft sektorunun gücləndirilməsi, mənim fikrimcə, Azərbaycanın neft qiyməti ilə şərtlənən iqtisadi böhran fonunda tam düzgün addımdır. Alman şirkətləri bu səylərin uğuruna töhfə vermək üçün çox yaxşı mövqe tutublar. Kiçik və orta müəssisələr alman iqtisadiyyatının onurğa sütununu təşkil edirlər. Texnoloji cəhətdən yüksək innovativ və eləcə də müasir olduğu qədər də sosial əsaslarla idarə olunan bu müəssisələr müxtəlif sahələrdə dünya bazarlarının aparıcı şirkətləridir. Təbii ki, hər bir şirkət xaricdə investisiya yatırarkən bundan irəli gələn xərcləri və riskləri həmişə nəzərə alır. İnvestisiya təhlükəsizliyi, bürokratik maneələr, hüquq sistemi kimi aspektlərə bu zaman xüsusi diqqət yetirilir. Bu sahələrdə islahatlar alman investorları və ticarət tərəfdaşları üçün məxaric-mənfəət hesabını Azərbaycanın xeyrinə dəyişə bilər. Gömrük qaydalarının sadələşdirilməsi, müəssisələrdə yoxlamaların azaldılması və aqrar sektora yeni yanaşma fonunda artıq bir sıra mühüm addımlar atılıb. Bu uğurlar davam etdirilə bilər və etdirilməlidir.
- Azərbaycanın təbii zənginliyə və mədəniyyətinin müxtəlifliyinə baxmayaraq, buraya səfər edən alman turistlərin sayı heç də çox deyil. Sizcə, Almaniya tərəfi Azərbaycana turist axınının gücləndirilməsi üçün nə kimi imkanlara malikdir?
- Azərbaycan cəlbedici səyahət ölkəsidir və bu barədə artıq Almaniyada da danışılır. Rastıma çıxan və Azərbaycana ilk dəfə səfər edən şəxslər Bakının gözəlliyinə və ölkənin rəngarəngliyinə heyran olduqlarını deyirlər.
2017-ci ilin ilk yarısında Odlar Yurduna səfər edən alman turistlərin sayı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə üçdəbir dəfə artıb. Buna baxmayaraq, təbii ki, mövcud potensialdan hələ heç də tam istifadə olunmayıb və buna görə də mənim üçün sevindirici haldır ki, Azərbaycan öz turizm infrastrukturunun yaxşılaşdırılması işini davam etdirir. Bilirəm ki, 2015-2016-cı ilin qışında ölkə valyutasının güclü və qəfil devalvasiyası nəticəsində bir sıra iqtisadi problemlər yarandı. Lakin bu, eyni zamanda, əcnəbi turistlər üçün qiymətləri ciddi şəkildə aşağı saldı və həmin vaxta qədər bahalı olan Azərbaycanı qiymətcə münasib etdi. Ötən ilin sonunda elektron viza sisteminin tətbiqi ilə viza qaydalarının sadələşdirilməsi də ölkəni qonaqlar üçün daha cəlbedici edir.
- Almaniya azərbaycanlı diplomat və incəsənət xadimi Polad Bülbüloğlunun UNESCO-nun baş katibi vəzifəsinə namizədliyinə necə baxır?
- Almaniya UNESCO-nun rəhbəri postuna öz namizədini təqdim etməyib. Buna görə də biz bütün namizədləri çox diqqətlə nəzərdən keçiririk. İyun ayının sonunda cənab Bülbüloğlu dövlət naziri Bömerin dəvəti ilə Berlində Xarici İşlər Nazirliyində görüşdə oldu. Mənim şəxsi fikrimcə, Polad Bülbüloğlu maraqlı olduğu qədər də, rəğbətə layiq bir şəxsdir.
- Bakıda bütün dini təriqətlərə aid kilsə, sinaqoq və məscidlər var. Bir neçə il əvvəl şəhərin mərkəzində xristianlar üçün xüsusi bir kilsə inşa edildi. Müsəlman Azərbaycanında bərqərar olmuş bu dini tolerantlığı necə dəyərləndirirsiniz?
- Azərbaycanlıların ənənəvi etnik və dini tolerantlığı, əminliklə deyə bilərəm ki, bu ölkənin mühüm vizit kartıdır. Bakıya gəldiyim vaxtdan bəri çalışıram ki, hər ay Azərbaycanın regionlarından birinə səfər edim. Mən artıq 12 fərqli rayonda olmuşam və müxtəlif etnik, dini mənsubiyyətə malik insanların dinc və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan birgə yaşam tərzi məni mütəəssir etdi. Sadəcə iki misal kimi etnik müxtəlifliyə malik Qusar rayonunu və Qubada dağ yəhudilərinin “Qırmızı qəsəbə” adlanan qəsəbəsini göstərə bilərəm. Həmçinin paytaxt Bakı da öz etnik-dini müxtəlifliyindən xüsusi bir güc və cazibə qüvvəsi alır.
Azərbaycanın qərbində vaxtilə almanların məskunlaşdığı regionlarda – bugünkü Göygöl, Şəmkir, Gədəbəy və Gəncədə dəfələrlə səfərdə olmuşam. Burada məskunlaşan almanlar Azərbaycan torpağına ilk dəfə 200 il bundan əvvəl ayaq basıblar. Əhalinin əksəriyyətini təşkil edən “müsəlmanlar” (o vaxt azərbaycanlıları daha çox belə adlandırırdılar) və alman-xristian gəlmələr arasında birgə yaşayış yaxşı və məhsuldar idi. Bu gün də – sovet mərkəzi orqanları tərəfindən alman əhalinin Azərbaycandan sürgün edilməsindən təxminən 70 il sonra azərbaycanlılar almanların Azərbaycandakı tarixini müsbət xatirələrlə yad edirlər.
- Dağlıq Qarabağ münaqişəsi fonunda törədilən Xocalı qırğınının 25-ci ildönümü tamam oldu. Bu müddətdə rəsmi Almaniya yalnız deputatlar Karin Ştrents və Yohannes Karın Alman-Cənubi Qafqaz Parlament Qrupunun sədri qismində yaydıqları “təəssüf və dərdə şərik olmaq jesti kimi” qəbul edilən press-relizlə kifayətləndi. Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi həmin sənəddə əksini tapan “dövlətlərin ərazi bütövlüyü və sərhədlərin toxunulmazlığı”nın beynəlxalq hüququn “əsas prinsipləri” olması və “BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsinə (822, 853, 874, 884 nömrəli qətnamələr) əsasən […] ərazilərin Ermənistan tərəfindən işğalının […] beynəlxalq hüquqa zidd“ olmasına dair BMT mövqeyinə qoşulurmu?
- Dağlıq Qarabağ münaqişəsi məndə böyük narahatlıq doğurur. 1988-1994-cü illərdə Dağlıq Qarabağ regionunda baş vermiş kəskin qarşıdurmanın nəticəsi hələ də Cənubi Qafqaz regionu üçün yükdür və onun inkişafını əngəlləyir. Demək olar ki, hər həftə təmas xəttində yeni qurbanlar verilir, bütün bunlar mənə dondurulmuş münaqişədən çox, getdikcə böyüməkdə olan, özündə insan faciəsi və eskalasiya risklərini ehtiva edən münaqişə təsiri bağışlayır. Sizin sitat gətirdiyiniz press-relizdə vurğulanır ki, tarix və eləcə də hazırkı vəziyyət daxil olmaqla, münaqişə Almaniya Bundestaqını da narahat etməkdədir. Eyni fikri federal hökumət barəsində də demək olar. Hesab edirik ki, status-kvo belə davam edə bilməz – 2016-cı ilin aprelindəki eskalasiya bunu dramatik şəkildə nümayiş etdirdi – və münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün substantiv danışıqlara başlanılmasını tələb edirik.
- Almaniyanın xarici siyasəti BMT qətnamələrinin Ermənistandan öz qoşunlarını Dağlıq Qarabağ və ətrafındakı yeddi rayondan çıxarmağa dair tələbini beynəlxalq səviyyədə dəstəkləyəcəkmi, əgər dəstəkləyəcəksə, bunu necə edəcək?
- Almaniya 1992-ci ildən münaqişədə vasitəçilik edən və yekun olaraq onun həllinə çalışan Minsk qrupunun üzvüdür və qrupun fəaliyyətini var gücü ilə dəstəkləyir. Çox vacibdir ki, məqbul olmayan status-kvonu dəyişmək üçün hər iki tərəf substantiv danışıqlara hazır olmalıdır. Biz ümid edirik ki, çox yaxın zamanda tərəflər arasında yeni yüksək səviyyəli danışıqlar baş tutacaq və orada konkret nəticələr əldə olunacaq.
- Nəhayət, sonuncu sual. Bakıda özünüzü rahat hiss edirsinizmi? Burada nələr daha çox ürəyinizcədir?
- Mən və ailəm özümüzü Bakıda və Azərbaycanda çox yaxşı hiss edirik. 2016-cı ildə biz Azərbaycan paytaxtına gələndə bizim buraya son və yeganə qısamüddətli səfərimizdən 15 il keçirdi. O vaxt biz Azərbaycana avtomobil ilə Tbilisidən gəlmişdik. Bir il bundan əvvəl həmin yolla geri dönərkən bizim üçün ən müsbət sürpriz bütün ölkədə infrastrukturun necə inkişaf etdiyini görmək oldu. Təbii ki, bir də Qafqazsayağı asudəlik, nəbzi urban həyatın Şərq ab-havası ilə döyünən Bakının gözəlliyi. Yayda Almaniyadan qonaqlarımız gələndə ilk axşam biz onlarla şəhərə və bulvara çıxırıq ki, oradakı ab-havadan zövq alaq. Bu bizə ev sahibliyi edən ölkə və onun insanları haqqında söhbətlərə giriş üçün həmişə uğurlu başlanğıc olur.
- Maraqlı və səmimi söhbət üçün sağ olun.
- Təşəkkür edirəm!
///
Michael Kindsgrab: Mit keinem anderen Staat der Region hat Deutschland umfangreichere Wirtschaftskontakte als mit Aserbaidschan
Der freie deutsche Journalist Markus Kurz, der mit der Nachrichtenagentur AZERTACzusammenarbeitet, hat den Botschafter der Bundesrepublik Deutschland in Aserbaidschan, Michael Kindsgrab, interviewt. AZERTAC stellt Interview vor.
-Die Aufnahme diplomatischer Beziehungen zwischen Aserbaidschan und Deutschland jährt sich 2017 zum 25. Male. Wie bewerten Sie den Stand der Beziehungen beider Länder?
-Die deutsch-aserbaidschanischen Beziehungen haben sich intensiv entwickelt. Mit keinem anderen Staat der Region hat Deutschland umfangreichere Wirtschaftskontakte. Dies zeigt sich z.B. auch darin, dass es in Baku die einzige deutsche Auslandshandelskammer in der GUS außerhalb Russlands gibt. 25 Jahre ist einerseits lang – andererseits ist es eine kurze Zeit für Staaten und Völker. Ich finde, dass wir – Deutsche und Aserbaidschaner – stolz darauf sein können, was wir in dieser kurzen Zeit erreicht haben, auf das Niveau unserer Zusammenarbeit. Und ich blicke gespannt auf das nächste Vierteljahrhundert unserer Partnerschaft.
-Wo sehen Sie Potentiale zum Ausbau der aserbaidschanisch-deutschen Beziehungen in den Bereichen Kultur und Wirtschaft?
-Als ich meinen Posten als Botschafter antrat, war ich überrascht vom großen Interesse der Menschen hier an der deutschen Sprache und an unserer Kultur. Aserbaidschan ist ein Land mit einer dynamisch wachsenden, jungen Bevölkerung, und hierin liegen zahllose Möglichkeiten für die Weiterentwicklung unserer Beziehungen. Wir wollen den Austausch – gerade unter den jungen Menschen – weiter fördern. Ich habe dabei nicht nur die sehr erfolgreichen Stipendienprogramme und Kurse des DAAD im Sinn. Ich freue mich auch ganz besonders, dass das Goethe-Institut nun ein Zentrum hier in Baku eröffnen wird, das die große Breite des deutschen kulturellen Lebens in das Land Nizami Genjevis bringt.
Die Antwort Aserbaidschans auf die ölpreisbedingte Wirtschaftskrise ist – aus meiner Sicht völlig zu Recht - die ökonomische Diversifizierung, die Stärkung des Nicht-Öl-Sektors, wie es in der Road Map der Regierung von Anfang 2017 dargelegt wird. Deutsche Firmen sind bestens positioniert, zum Erfolg dieser Bemühungen beizutragen. Insbesondere kleine und mittlere Unternehmen bilden das Rückgrat der deutschen Wirtschaft. Und diese kleinen und mittleren, technologisch hoch innovativen und ebenso modern wie sozial gemanagten Betriebe sind häufig Weltmarktführer in ganz unterschiedlichen Branchen.
Natürlich rechnet jeder Unternehmer die Kosten und Risiken einer neuen Investition, insbesondere im Ausland, immer sehr genau durch. Und es sind Aspekte wie die Investitionssicherheit, bürokratische Hürden, das Rechtssystem, auf die dabei genau geschaut wird. Reformen in diesen Bereichen würden die Kosten-Nutzen-Rechnung für deutsche Investoren und Handelspartner weiter zugunsten Aserbaidschans verschieben. Mit Vereinfachung der Zollregularien, Reduzierung von Unternehmensinspektionen und neuen Ansätzen in der Landwirtschaftsförderung wurden schon einige Wegmarken gesetzt, an die man anknüpfen kann und sollte.
-Nicht viele Deutsche reisen als Touristen nach Aserbaidschan, trotz dessen landschaftlicher und kultureller Vielfalt. Sehen Sie Möglichkeiten, von deutscher Seite den Tourismus nach Aserbaidschan zu befördern?
-Aserbaidschan ist ein attraktives Reiseland, und das dürfte sich auch in Deutschland mehr und mehr herumsprechen. Alle Erstbesucher Aserbaidschans, die ich bisher getroffen habe, waren von der Schönheit Bakus und der Vielfalt des Landes sehr positiv überrascht.
Im ersten Halbjahr 2017 ist die Zahl deutscher Touristen im „Land des Feuers“ um fast ein Drittel im Vergleich zum Vorjahreszeitraum gestiegen. Damit ist das Potential natürlich bei Weitem noch nicht ausgeschöpft, und ich finde es daher erfreulich, dass Aserbaidschan weiter an der Verbesserung seiner touristischen Infrastruktur arbeitet. Ich weiß, dass die sehr starke und plötzliche Abwertung der Landeswährung im Winter 2015/2016 erhebliche wirtschaftliche Probleme offen gelegt hat, aber sie hat auch das Preisniveau für ausländische Touristen deutlich gesenkt und das bis dato recht teure Aserbaidschan für ausländische Touristen erschwinglicher gemacht. Schließlich ist es auch die Vereinfachung der Visavorschriften mit der Einführung des e-Visa-Systems Ende letzten Jahres, die das Land für Besucher attraktiver macht.
-Wie steht Deutschland zur Kandidatur des aserbaidschanischen Diplomaten und Künstlers Polad Bülbüloglu für den Posten des UNESCO-Generalsekretärs?
-Deutschland stellt keinen eigenen Kandidaten für den UNESCO-Chefposten auf. Darum prüfen wir alle anderen Kandidaturen sehr gewissenhaft und sorgfältig. Ende Juni war Herr Bülbüloglu auf Einladung von Staatsministerin Böhmer zu einem Gespräch im Auswärtigen Amt in Berlin. Ganz persönlich finde ich, dass es sich bei Herrn Bülbüloglu um einen ebenso interessanten wie sehr sympathischen Menschen handelt.
-In Baku finden sich Kirchen, Synagogen und Moscheen aller religiösen Richtungen - Aserbaidschan errichtete den Christen in Baku vor wenigen Jahren eine eigene Kirche, im Zentrum der Stadt.
-Wie bewerten Sie die religiöse Toleranz im muslimischen Aserbaidschan gegenüber Juden und Christen?
Die traditionelle ethnische und religiöse Toleranz der Aserbaidschaner ist mit Sicherheit eine wichtige Visitenkarte des Landes. Seit meiner Ankunft in Baku versuche ich jeden Monat eine Reise in die aserbaidschanischen Regionen zu unternehmen. Ich war schon in 12 verschiedenen Rayons und war beeindruckt vom friedlichen und respektvollen Zusammenleben der unterschiedlichen Ethnien und Religionen – als zwei Beispiele nenne ich nur den ethnisch diversen Rayon Gusar und das sogenannte „Rote Dorf“ der Bergjuden in Guba. Auch Baku bezieht gerade aus seiner ethnisch-religiösen Vielfalt eine besondere Stärke und Anziehungskraft.
Mehrmals war ich schon in den ehemals deutsch besiedelten Regionen im Westen Aserbaidschans – in den heutigen Göygöl, Shamkir, Gedebey, Ganja. Die ersten Siedler betraten den aserbaidschanischen Boden vor ziemlich genau 200 Jahren. Das Zusammenleben der Mehrheitsbevölkerung der „Muslime“, wie damals die Aserbaidschaner meistens genannt wurden, und der deutschen, christlichen Siedler war gut und fruchtbar. Auch heute noch, fast 70 Jahre nach der gewaltsamen Verbannung der deutschen Bewohner Aserbaidschans durch die sowjetischen Zentralbehörden, behalten die Aserbaidschaner die Geschichte der Deutschen in Aserbaidschan in positiver Erinnerung.
-Ebenso zum 25. Mal jährte sich im Februar 2017 das Massaker von Chodschali im Bergkarabach-Konflikt – von deutscher offizieller Seite war nur die beigefügte Pressemitteilung der Abgeordneten MdB Karin Strenz und MdB Johannes Kahrs als Vorsitzende der Deutsch-Südkaukasischen Parlamentariergruppe „als Geste des Bedauerns und des Mitgefühls“ zu vernehmen. Schließt sich das Auswärtige Amt der darin beschriebenen Haltung der Vereinte Nationen an, dass die „grundlegenden Prinzipien“ des Völkerrechts „die territoriale Integrität der Staaten und die Unantastbarkeit der Grenzen“ seien und nach „vier UN-Sicherheitsrats-Resolutionen (Nr.: 822, 853, 874, 884)“ […] „die Besetzung der Gebiete durch Armenien […] völkerrechtswidrig“ sei?
-Der Bergkarabach-Konflikt macht mir große Sorgen. Die Folgen der grausamen Auseinandersetzungen um die Region Bergkarabach 1988 – 1994 belasten weiterhin die südkaukasische Region und behindern ihre Entwicklung. Fast wöchentlich gibt es an der Kontaktlinie neue Opfer, das ganze kommt mir mehr wie ein schwelender als wie ein eingefrorener Konflikt vor, mit allen menschlichen Tragödien und Eskalationsrisiken, die damit verbunden sind. Die von Ihnen zitierte Pressemitteilung unterstreicht, dass die Sorge über den Konflikt, und das betrifft seine Geschichte ebenso wie die aktuelle Lage, im Deutschen Bundestag sehr präsent ist. Dies gilt natürlich auch für die Bundesregierung. Wir halten den Status quo nicht für haltbar – die Eskalation im April 2016 zeigte dies in dramatischer Weise - und fordern den Einstieg in substantielle Verhandlungen über eine friedliche Konfliktlösung.
-Wird die deutsche Außenpolitik die Forderung der UN-Resolutionen an Armenien, seine Truppen aus Bergkarabach und den umliegenden sieben Bezirken umgehend zurückzuziehen, auf internationaler Ebene unterstützen, und wenn ja, wie?
-Deutschland ist Mitglied der Minsker Gruppe, die sich seit 1992 um Vermittlung im Konflikt und letztendlich um dessen Lösung bemüht, und unterstützt deren Aktivitäten nach Kräften. Es ist wichtig, dass sich beide Seiten zu substantiellen Verhandlungen bereit finden, um den nicht haltbaren Status quo zu überwinden. Wir hoffen, dass es sehr bald zu neuen hochrangigen Gesprächen zwischen den Parteien kommt und dort konkrete Verhandlungsergebnisse erzielt werden können.
-Letzte Frage: fühlen Sie sich wohl in Baku? Was hat Sie angenehm, was hat sie unangenehm überrascht?
-Meine Familie und ich fühlen uns in Baku und Aserbaidschan außerordentlich wohl. Als wir 2016 hier ankamen, lag unser letzter und einziger Kurzbesuch über 15 Jahre zurück. Damals waren wir mit dem Auto aus Tiflis gekommen. Die positivste Überraschung bei unserer Wiederkehr vor einem Jahr war, wie sehr sich die Infrastruktur im ganzen Land weiterentwickelt hat. Und natürlich die Schönheit Bakus, wo pulsierendes, urbanes Leben auf kaukasische Gemütlichkeit und einen Hauch Orient trifft. Wenn wir im Sommer Gäste aus Deutschland haben, gehen wir mit ihnen am ersten Abend in die Stadt und auf den Boulevard, um die dortige Flanieratmosphäre zu genießen. Das ist dann immer ein gelungener Einstieg in Gespräche über unser Gastland und seine Menschen.
Vielen Dank!
AZƏRTAC
